Kartki z powstania

Spektakl teatralny “Kartki z powstania” oparty jest na utworze “Pamiętniki z Powstania Warszawskiego” Mirona Białoszewskiego.

Podczas przygotowań do powstania spektaklu, prowadzone rozmowy z nauczycielami, doprowadziły do jednej konkluzji: język jakiego użył autor jest dla młodzieży trudny. Wynika to zapewne z faktu, że dzieło powstało w formie mówionej i było przez Mirona zarejestrowane na taśmie magnetofonowej, a dopiero później spisane. W celu uproszczenia formy przekazu autor w wielu fragmentach scenariusza odszedł od tego zabiegu upraszczając tekst, tak aby był on dla młodzieży zrozumiałym.

“Pamiętnik z Powstania” jest jednym z najważniejszych utworów opisujących losy ludności cywilnej podczas powstania. Ta zasada została utrzymana. To właśnie cywile są głównymi bohaterami. Samo powstanie odbywa się w tle, choć jego przebieg ma wyraźny wpływ na losy ludności.

Sam spektakl przedstawia dzieje Mirona oraz kilku osób podczas 63 dni powstania. To powstanie sprawiło, że zmienił się ich dotychczasowy świat, ale jednocześnie powstanie pokazało jak różne podejście ma do niego ludność cywilna. Jak ten stosunek do powstania zmienia się w zależności od przebiegu walk.

Czwórka bohaterów reprezentuje właśnie osoby, których zachowanie zmieniało się w czasie powstania. Od euforii do załamania, od obojętności do wściekłości. Te zmiany podejścia związane są z konkretnymi przeżyciami bohaterów: bombardowania domów, morderstwa na ludności cywilnej, pobyt w piwnicach, transport rannych, przejścia kanałami. Życie bohaterów spektaklu to jednak nie walka z okupantem, ale walka o przetrwanie, o zdobycie, żywności, wody…

Autor utworu wyraźnie wskazuje, że człowiek jest marionetką historii, zaś jej mechanizmy zupełnie nie respektują ludzkich pragnień. Z dzieła płynie gorzka prawda o osamotnieniu walczącej Warszawy stąd podejście wielu osób do utworu jest krytyczne. Jesteśmy bowiem przyzwyczajeni bo opisów wydarzeń z punktu widzenia walczących, a nie cywili, którzy ponieśli największe straty podczas walk.

Spektakl nie zawiera jednak elementów potępienia decyzji o powstaniu. To zdanie muszą sobie wyrobić sami odbiorcy. Spektakl przedstawia i jedynie los ludzi na tle walki, a całość podkreśla specjalna muzyka.